Czy czasem czujesz, że praca zaczyna dominować Twoje życie? Czy znajomi i rodzina zwracają uwagę na to, że spędzasz za dużo czasu w pracy? Jeśli tak, możesz być narażony na pracoholizm. Uzależnienie od pracy, to coraz częstszy problem, gdzie kultura ciągłego pośpiechu i wysokich wymagań zawodowych stawia nas w obliczu niebezpieczeństwa przekształcenia pasji zawodowej w destrukcyjną obsesję.
Co to jest pracoholizm?
Pracoholizm jest uzależnieniem od pracy i choć nie ma zdefiniowanej listy kryteriów, dowody sugerują, że hiperfiksacja na pracy działa podobnie jak inne uzależnienia behawioralne. Osoby cierpiące na pracoholizm stawiają pracę ponad rodzinę, przyjaciół i inne ważne zobowiązania. Często ilość przepracowanych godzin jest wskaźnikiem, ale istotne jest uwzględnienie innych objawów pracoholizmu, które wykraczają poza nadgodziny. Pracoholicy często unikają radzenia sobie z życiowymi trudnościami, skupiając się wyłącznie na pracy.
Pracoholizm to stan, w którym osoba uważa, że przerwanie pracy jest prawie niemożliwe, nawet jeśli jest to szkodliwe dla ich samopoczucia i relacji. Chociaż brakuje oficjalnej definicji pracoholizmu, istnieje wiele możliwych przyczyn tego stanu. Możliwa poprawa może nastąpić dzięki psychoterapii i grupom wsparcia.
Pracoholizm – 10 oznak uzależnienia od pracy.
Pracoholicy mogą wydawać się niespokojni, niecierpliwi i oderwani od swojego życia, skupieni jedynie na pracy. Mają trudności z angażowaniem się lub myśleniem o innych czynnościach, co prowadzi do zaniedbywania relacji, rodziny i własnego dobra. Niektórzy nie potrafią ograniczyć pracy, nawet jeśli jej nadmiar znacząco im szkodzi.
Współczesne czynniki, takie jak wszechobecność technologii, praca z domu i całodobowe cykle biznesowe, które wymagają natychmiastowej reakcji, sprawiają, że łatwiej uzależnić się od pracy.
Oto dziesięć wskazówek, które mogą wskazywać, że jesteś uzależniony od pracy:
- Istotność – Czy praca jest najważniejszą rzeczą w Twoim życiu?
- Modyfikacja nastroju – Czy praca sprawia, że czujesz się lepiej?
- Tolerancja – Czy musisz spędzać więcej czasu na pracy lub robić więcej, aby poczuć się lepiej?
- Objawy odstawienia – Czy czujesz się nieswojo, gdy nie pracujesz?
- Konflikt – Czy dyskutujesz ze sobą lub bliskimi na temat tego, czy pracujesz za dużo?
- Nawrót – Czy próbowałeś ograniczyć ilość pracy, ale nie udało Ci się?
- Przymus – Czy odczuwasz wewnętrzną presję, aby nieustannie pracować?
- Natrętne myśli – Czy masz przypadkowe myśli o pracy, kiedy nie pracujesz?
- Lekceważenie konsekwencji – Czy praca powoduje problemy w innych sferach Twojego życia? Czy ignorujesz negatywne skutki spędzania zbyt dużo czasu w pracy?
- Wypełnianie pustki – Czy praca stanowi rekompensatę za coś, czego Twoim zdaniem brakuje w innych obszarach Twojego życia?
Zaangażowanie w pracę a pracoholizm.
Wiele osób jest głęboko zaangażowanych w swoją karierę zawodową i czerpie z pracy ogromną satysfakcję. Jednak ilość czasu spędzonego w pracy nie jest jedynym wskaźnikiem pracoholizmu. Pracoholizm zależy od ogólnego negatywnego wpływu na jakość życia danej osoby, a nie tylko od jej oddania pracy. Innymi słowy, pracoholicy mają niezdrową potrzebę obsesyjnej pracy, a nie zdrowe zainteresowanie wykonywaniem swoich obowiązków.
Przykładowo, naukowcy, artyści, liderzy, sportowcy i nauczyciele mogą być bardzo zaangażowani w swoją pracę, poświęcając na nią wiele czasu. Dla niektórych praca jest tak satysfakcjonująca, że świadomie inwestują w nią więcej niż w związki.
Jednak jeśli ktoś używa pracy jako sposobu na uniknięcie potencjalnych związków i zaniedbuje istniejące relacje oraz samodzielne dbanie o siebie, może być uzależniony od pracy. Pracoholizm nie zależy od samego zaangażowania w pracę, ale od szkodliwych konsekwencji, jakie to zaangażowanie może mieć na życie danej osoby.
Pracoholizm – objawy.
Niektóre osoby uzależnione od pracy, desperacko pragną przestać pracować, ale niestety jest to dla nich niemożliwe, co prowadzi do wypalenia, lęków (nie tylko związanych z pracą), depresji i drażliwości. Perfekcjonizm jest powszechną cechą pracoholików, podobnie jak trudności w delegowaniu pracy innym. Bardzo często obawiają się niepowodzeń w pracy i bycia uznawanymi za niepracowitych.
Pracoholicy mogą cierpieć na bezsenność z powodu długich godzin pracy lub z powodu ciągłych myśli o pracy, które nie dają im spokoju. Często wykorzystują pracę jako sposób na uniknięcie problemów i uczuć, takich jak poczucie winy czy depresja, którym nie potrafią bezpośrednio się przeciwstawić.
Co powoduje, że ktoś staje się pracoholikiem?
Przyczyny pracoholizmu nie zostały w pełni zidentyfikowane, jednak zarówno teoria, jak i badania wskazują na wiele prawdopodobnych czynników. Większość przypadków pracoholizmu prawdopodobnie ma wiele przyczyn.
Potencjalnymi przyczynami pracoholizmu są:
Cechy dziedziczone genetycznie
Cechy takie jak sumienność, perfekcjonizm i skupienie na osiągnięciach mogą być dziedziczone genetycznie i przyczyniać się do pracoholizmu, gdy osoba używa ich do potwierdzania swojej wartości.
Cechy wykształcone w środowisku
Kontrolowanie zachowania, negatywny afekt czy trudności w delegowaniu zadań, mogą być wykształcone w dzieciństwie i sprzyjać pracoholizmowi. Dzieci często uważają za pocieszające wyobrażenie sobie, że to one są odpowiedzialne za problemy w ich domu, aby mieć poczucie, że mają nad nimi kontrolę. Ta próba kontrolowania może stać się ich strategią radzenia sobie ze wszystkimi trudnymi sytuacjami i lękami, prowadząc do ekstremalnych wysiłków w celu kontrolowania wyników pracy.
Rekompensacja za niską samoocenę
Osoby o niskiej samoocenie mogą próbować zwiększyć swoje poczucie wartości poprzez zarabianie większej ilości pieniędzy lub podnoszenie swojego statusu, pracując przez wiele godzin.
Przyczyny pracoholizmu – Modelowanie społeczne i kultura
Dzieci mogą uczyć się od swoich rodziców, że ciężka praca jest cnotą i odczuwać potrzebę naśladowania ich, aby zdobyć miłość i uwagę. Mogą również czuć presję, aby dogonić lub prześcignąć swoich przełożonych i rówieśników, pracując dłużej.
Dodatkowo, szeroko zakrojona kultura pracy, może skłonić do ciężkiej pracy, aby się dopasować lub osiągnąć sukces w otaczającym środowisku. To, co początkowo jest motywacją zewnętrzną, może przerodzić się w uzależnienie od bodźców neurobiologicznych.
Rodzice z nadmiernymi wymaganiami lub nadopiekuńczy rodzice
Kiedy rodzice stawiają wysokie wymagania dotyczące osiągnięć swoich dzieci, mogą skłonić je do internalizacji tych oczekiwań w celu sprostania ich wymaganiom. Z kolei nadopiekuńczy rodzice mogą przekazywać przekonanie, że świat jest niebezpiecznym miejscem, w którym dziecko musi mieć niezwykłe osiągnięcia, aby przetrwać.
Niepewna sytuacja życiowa
Osoby, które nie związały się z rodzicami, mogą czuć się niepewnie w związku i rekompensować to poprzez osiągnięcie bezpieczeństwa finansowego lub statusu poprzez pracę.
Stresory środowiskowe z dzieciństwa
Dzieci wychowywane w biednych lub niestabilnych gospodarstwach domowych mogą częściej odczuwać potrzebę przeciążenia się pracą, aby osiągnąć finansowe bezpieczeństwo.
Przyczyny pracoholizmu – Dyskomfort w związkach i strach przed intymnością
Ci, którzy boją się nawiązać bliskie relacje, mogą czuć się bardziej komfortowo, mając wymówkę, by nie spędzać czasu z bliską osobą. Relacje zawodowe są mniej groźne.
Wzmocnienia behawioralne
Nagrody finansowe i wyższy status osiągane dzięki awansom często podsycają uzależnienie od pracy.
Uzależnienie i neurobiologiczny system nagród
Inne uzależnienia behawioralne, takie jak hazard, gry wideo i seks, mają częściowe podłoże w czynnikach genetycznych i neurochemicznych. Chociaż nie mamy jeszcze jednoznacznych dowodów na neurologiczne podstawy uzależnienia od pracy, wiemy, że niektóre osoby wydają się mieć bardziej aktywny neurobiologiczny system nagród w związku z doświadczaniem mistrzostwa lub pokonywaniem wyzwań. Osoby te mogą być bardziej podatne na uzależnienie od pracy, gdy system nagród zastępuje zdrowsze zachowania.
Teoretycznie, osoby te mogą uzależniać się od endorfin wyzwalanych podczas wykonywania zadań i potrzebować coraz większej nagrody, aby czuć się usatysfakcjonowanymi. Jednak podobnie jak w przypadku uzależnień od substancji, euforia lub pośpiech towarzyszący wykonywaniu zadań jest krótkotrwały.
Przyczyny pracoholizmu – Wyzwalacze i stres
Przyczyną pracoholizmu może być również sytuacyjny niepokój, który niekoniecznie wiąże się z aspektami finansowymi. Na przykład, ojciec zaniepokojony stanem zdrowia swojego dziecka może nie wiedzieć, jak sobie z tym poradzić i zaczyna więcej przebywać w pracy, w której czuje, że ma większą kontrolę.
Pracoholizm – skutki i komplikacje zdrowotne.
Bycie pracoholikiem może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Uzależnienie od pracy może prowadzić do różnych skutków dla zdrowia psychicznego, takich jak wypalenie i depresja, a także wpływać negatywnie na zdrowie fizyczne, w tym wywoływać problemy, jak wysokie ciśnienie krwi.
Zdrowie psychiczne
Pracoholicy, kiedy nie mogą pracować, często odczuwają znaczny niepokój i drażliwość. W momencie pracy, ich pragnienie ciągłego wykonywania zadań może powodować uczucie naglącej potrzeby pracy. Często czują, że mogą pracować dłużej lub że powinni pracować ciężej.
Jednak wynikające z tego wypalenie, depresja i wyczerpanie psychiczne mogą doprowadzić do kryzysu, w którym czują się źle zarówno podczas pracy, jak i poza nią. Niektórzy specjaliści uznają brak radości z pracy za charakterystyczną cechę pracoholizmu. W rzeczywistości, nadmierny wysiłek może prowadzić do spadku produktywności.
Zdrowie fizyczne
Pracoholicy nie dbają o zdrowie fizyczne i mogą rozwijać się u nich różnorodne problemy medyczne, w tym wysokie ciśnienie krwi i ból fizyczny. Często zaniedbują regularne ćwiczenia, co może prowadzić do problemów związanych z układem krążenia.
Z powodu intensywnego zaabsorbowania pracą, pracoholicy często zaniedbują wizyty lekarskie, co wiąże się z większym ryzykiem niewykrycia na czas poważnych chorób. Skoncentrowanie się na pracy powoduje, że często sięgają po papierosy, cukry i kofeinę, aby utrzymać wydajność, zamiast dbać o zdrową dietę. W niektórych przypadkach mogą również nadużywać środków pobudzających, stymulantów na receptę oraz innych substancji, aby osiągnąć swoje zawodowe cele.
Wpływ na otoczenie pracoholika
Uzależnienie od pracy często negatywnie wpływa także na ludzi w otoczeniu pracoholika. Małżonkowie pracoholików doświadczają większego wyobcowania w małżeństwie i odczuwają mniej pozytywnych emocji w stosunku do swoich partnerów. Partnerzy pracoholików często również czują, że mają mniejszą kontrolę nad swoim życiem.
Wydaje się, że pracoholizm może być przekazywany dzieciom przez przykład. Dzieci, które postrzegają swoich rodziców jako pracoholików, często zgłaszają niższą samoakceptację, gorsze samopoczucie psychiczne i więcej dolegliwości fizycznych.
Pracoholizm i zaburzenia zdrowia psychicznego.
Pracoholizm jest często jednym z objawów Obsesyjno-Kompulsyjnego Zaburzenia Osobowości (OCPD). Znaczące badania wykazują statystyczny związek między tymi dwoma stanami. Jeden z ośmiu kryteriów rozpoznania OCPD dotyczy nadmiernego oddania pracy kosztem czasu wolnego i przyjaźni.
Dystymia i uogólnione zaburzenie lękowe mogą również prowadzić do pracoholizmu, gdy osoba próbuje wykorzystać pracę jako sposób na samoleczenie uczuć związanych z tą diagnozą. Przepracowanie może prowadzić do poważnej depresji z powodu utrzymania nierealistycznych standardów i utraty równowagi między życiem zawodowym a życiem prywatnym.
Osobowość typu A jest również silnie skorelowana z uzależnieniem od pracy. Postawiono hipotezę, że Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Deficytem Uwagi (ADHD) może być dla niektórych źródłem pracoholizmu jako strategii kompensacyjnej.
Kuracja dla pracoholików.
Leczenie szpitalne może być konieczne, aby przerwać pracę będąc w bezpiecznym miejscu z ograniczonym dostępem do Internetu. Osoby uzależnione od pracy mogą doświadczać psychologicznego wycofania, które jest trudne do zniesienia w ich normalnym środowisku domowym i zawodowym.
Dodatkowo, hospitalizacja w przypadku poważnego zaburzenia depresyjnego lub silnego lęku może pomóc w zapobieganiu nawrotom uzależnienia od pracy. Terapia rodzinna może być również pomocna. Pomoże zrozumieć wpływ pracy na członków rodziny, źródło i dynamikę uzależnienia, a także kształtować nowe nawyki.
Badania dotyczące skutecznego leczenia uzależnienia od pracy są rzadkie, ale leczenie powiązanych problemów silnie sugeruje, że różne formy terapii mogą być pomocne w leczeniu pracoholizmu. Istnieje wiele metod terapii, które mogą pomóc pracoholikom.
Psychoterapia psychodynamiczna
Terapia psychodynamiczna koncentruje się na odkrywaniu korzeni emocjonalnego cierpienia. Podczas leczenia, terapeuci i osoby dotknięte pracoholizmem badają, w jaki sposób historia doprowadziła do obecnego nadmiernego zaabsorbowania pracą. Leczenie psychodynamiczne może trwać dłużej niż inne formy terapii (około 6 miesięcy do 3 lat), ale badania sugerują, że efekty są bardziej trwałe, a poprawa utrzymuje się po zakończeniu terapii. Należy jednak zaznaczyć, że niewiele badań skupiło się szczególnie na terapii uzależnienia od pracy.
Terapia poznawczo-behawioralna
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) wyzwala założenia: „Muszę sam dokończyć projekt, ponieważ nikt inny nie robi tego dobrze” lub „Muszę udowodnić, że jestem lepszy od innych”, zastępując je bardziej realistycznymi. Ponadto, CBT określa konkretne granice zachowania i proponuje łatwiejsze do opanowania sposoby działania w odniesieniu do pracy. Terapia racjonalno-emotywna (REBT) jest jedną z form CBT stosowaną w leczeniu pracoholizmu. CBT często dąży do zmniejszenia objawów w ciągu kilku miesięcy, choć terapia może trwać dłużej.
Anonimowi Pracoholicy
Chociaż technicznie nie jest to forma leczenia, ten program oparty na Dwunastu Krokach może być pomocny w zapewnianiu wsparcia i wskazówek od innych pracoholików, którzy również próbują wyleczyć się z uzależnienia od pracy.
Leki
Żadne leki nie zostały zatwierdzone do leczenia pracoholizmu. Jednakże, leki mogą być pomocne w zmniejszeniu lęku, który może prowadzić do uzależnienia od pracy, a także w łagodzeniu depresji wynikającej z przepracowania. Warto jednak podkreślić, że leki są najbardziej pomocne, gdy są stosowane w połączeniu z terapią.
7 wskazówek, jak walczyć z pracoholizmem.
Chociaż praca z terapeutami klinicznymi może być najskuteczniejszym sposobem na uzyskanie kontroli nad uzależnieniem od pracy, istnieją znaczące kroki, które możesz podjąć samodzielnie, aby stać się zdrowszym. Te kroki są także ważne, nawet gdy współpracujesz z profesjonalistą.
Oto siedem sposobów na przezwyciężenie pracoholizmu:
Autoocena
Dokonaj autooceny, wykonując jeden z dostępnych testów autodiagnostycznych, aby określić, czy jesteś pracoholikiem. Zapytaj również rodziny, przyjaciół i rówieśników, czy uważają, że pracujesz za dużo. Powiedz im, że wprowadzasz zmiany i poproś o wsparcie.
Zrozumienie przyczyn
Zidentyfikuj, jakie znacznie ma dla Ciebie praca poza zarabianiem pieniędzy (np. perfekcjonizm, wyższa samoocena, status, unikanie, satysfakcja). Zrozumienie tych powodów jest kluczowe dla wyeliminowania uzależnienia.
Określenie priorytetów
Dokładnie określ, co jest dla Ciebie najważniejsze (np. dochód, status, relacje, dobre samopoczucie, cel). Zapisz te priorytety i użyj ich jako wytycznych w swoim życiu, aby skupić się na tym, co naprawdę ma znaczenie. Pozbycie się uzależnienia jest łatwiejsze, gdy masz jasno zdefiniowane i ważne cele.
Ustalanie ograniczeń
Postaw sobie limity co do liczby godzin pracy tygodniowo lub dziennie, pracy w weekendy i korzystania z urządzeń.
Wprowadź aktywne, zdrowe zachowania
Monitoruj swoją aktywność fizyczną jako wskaźnik przepracowania (np. spięcie mięśni lub szczęki). Wypróbuj ćwiczenia, medytację, głębokie oddychanie i uważność, aby zmniejszyć niepokój i zwolnić tempo. Pamiętaj, że odpoczynek i relaksacja mogą faktycznie zwiększyć Twoją produktywność.
Planuj czas po pracy
Tworząc plan na czas po pracy, zobowiązujesz się do aktywności, które pomogą Ci ustalić zdrowe granice co do tego, co robisz w ciągu dnia. Równomierne ułożenie rutyny pomoże Ci lepiej zarządzać czasem.
Skorzystaj z pomocy terapeuty
Warto skorzystać z profesjonalnej pomocy, jeśli odczuwasz, że Twoje obecne mechanizmy radzenia sobie nie działają. Rozmowa z terapeutą pomoże Ci ustalić granice w pracy i znaleźć równowagę między różnymi aspektami Twojego życia. Terapeuta pomoże Ci również zrozumieć źródło braku równowagi i skoncentrować się na rozwiązaniu głównych problemów.
Pracoholizm – Jak uzyskać pomoc dla bliskiej osoby?
Ludzie uzależnieni często używają mechanizmów obronnych, takich jak zaprzeczanie i racjonalizacja. Dotyczy to również pracoholików. Pomoc bliskiej osobie jest ważna w określeniu, czy osoba ta zareaguje defensywnie czy będzie otwarta na zmianę i uzyskanie pomocy.
Aby uzyskać pomoc dla bliskiej osoby będącej pracoholikiem, wykonaj następujące kroki:
- Formułuj zachowanie w pozytywny sposób – Uznaj etykę pracy, zaangażowanie w wspieranie rodziny i jakość pracy.
- Komunikuj wpływ, jaki uzależnienie ma na nich, Ciebie i innych wokół. Wyraź swoje obawy i uczucia związane z pracoholizmem.
- Zapewnij, że nikt nie zamierza całkowicie pozbawić ich pracy i że możliwe jest uzyskanie pomocy i prowadzenie bardziej zrównoważonego życia.
- Zadbaj o swoją samopiekę, jeśli czujesz, że jesteś zaniedbywany. Upewnij się, że masz wsparcie od innych bliskich osób lub specjalisty, aby radzić sobie z trudnościami związanymi z pracoholizmem bliskiej Ci osoby.
Pracoholizm to poważne uzależnienie, ale z odpowiednią opieką specjalistyczną i wsparciem bliskich, można je skutecznie leczyć. Zrozumienie i świadomość tego problemu są kluczowe, aby pomóc osobom uzależnionym od pracy w odzyskaniu zdrowego i zrównoważonego stylu życia.
